Powrót do strony głónej

             English version of website

 
 

   o autorze słów kilka...
   Tablica chronologiczna - prehistoria
   Linie czasu
   Literatura przedmiotu i źródła
   Tablice genealogiczne
   Grobowce staroegipskie
   Kompletna lista piramid
   Mapa Egiptu
   Indeks postaci
   Spis treści witryny  
  szukaj na stronach:
 

Piramida Warstwowa Chaba (?) w Zawijet el-Arjan

Piramida warstwowa (nazywana lokalnie w języku arabskim Il-Haram Il-Midawwar, co oznacza piramida Wzgórze Gruzu) znajduje się 8 km na południowy-zachód od Gizy, w pobliżu nekropoli Zawijet el-Arjan . Jest ona uważana za grobowiec króla Chaba z III dynastii, jednak pogląd ten jest kwestionowany.

Pierwsze fragmenty piramidy zostały odkryte i zbadane w 1839 przez Johna Shae Perringa. Podziemne przejście odkrył w 1896 Jacques de Morgan. Bardziej szczegółowe badania przeprowadzono w 1900 przez Alessandro Barsantiego oraz w 1910/11 przez George'a Reisnera i Clarence Fisher . Zbadano również otoczenie piramidy. Niestety, piramida i okolice leżą od 1970 w obrębie obszaru wojskowego i od tego czasu nie były eksplorowane.

Piramida ma kwadratową podstawę o wymiarach 84 x 84 m, i nachyleniu ścian 68°. Gdyby piramida została ukończona, składałaby się z pięciu stopni i całkowitej wysokość ok. 45 m. Do naszych czasów zachowały się jedynie dwa stopnie o wysokości ok. 17 m. Obecny stan piramidy umożliwia widok jej rdzenia:  do podstawy o wymiarach 11 x 11 m wykorzystano naturalne podłoże skalne. Otoczono ją warstwą wykonaną z cegieł mułowych. Każda warstwa ma grubość 2,6 m . Nie wiemy czy piramida została ukończona. Część egiptologów (Rainer Stadelmann) uważa, że piramida została ukończona, inni (Miroslav Verner), że nagła śmierć faraona uniemożliwiła ukończenie budowli.

Wejście znajduje się od strony wschodniej. Dość strome schody prowadzą w dół do korytarza, skierowanego na zachód. Korytarz kończy się prostym pionowym szybem, rozwidlając się na kształt litery T. W lewo prowadzi do komory grobowej, w prawo - do galerii w kształcie litery U. Rzut poziomy układu zdjęć przypomina w swym kształcie grzebień składający się z 32 komór, które były prawdopodobnie wykorzystane jako pomieszczenia dla składowania dóbr pogrzebowych. Komora grobowa była niemal kwadratowa i nie zawierała najmniejszego śladu sarkofagu .
Kompleks piramidy nie wykazuje żadnych śladów muru zewnętrznego. Po wschodniej stronie piramidy znaleziono ślady świątyni grobowej, jednak tak zrujnowane, że jej rekonstrukcja jest dziś niemożliwa. To samo odnosi się do ruin budowli, położonej kilkaset metrów od piramidy, być może świątyni doliny. Położenie budowli po stronie wschodniej byłoby dość niezwykłe. Około 200 m od piramidy  znajduje się ogromna mastaba Z500. Wewnątrz tej mastaby znaleziono kilka kamiennych naczyń z imieniem horusowym króla Chaba.
Architektura piramidy warstowej pozwala na bezpieczną datację w przedziale czasowym pomiędzy rządami Sechemcheta (III dynastia) a Snofru, założycielem IV dynastii. Stadelmann, Verner i Lauer porównują architekturę piramidy warstwowej z piramidami schodkowymi Dżesera i Sechemcheta, uważając że piramida warstwowa składała się z pięciu stopni, tak jak jej poprzedniczki. Budowla wykazuje z jednej strony rozwój struktur i uproszczenia metod budowlanych z drugiej. Konstrukcja Piramidy Warstwowej jest wyraźnie zaawansowana w stosunku do piramidy Sechemcheta.
Kim był budowniczy piramidy? Większość współczesnych uczonych jest zdania, że był to król Chaba, ponieważ jego imię znaleziono na naczyniach kamiennych  w mastabie nieopodal. Rainer Stadelmann idzie dalej i identyfikuje Chaba z królem Huni, ostatnim władcą III dynastii. Jego ocena opiera się na Turyńskim Kanonie Królewskim, który królowi Huni przypisuje rządy trwające 24 lata. Według Stadelmanna, okres ten jest wystarczający do zakończenia budowy piramidy warstwowej. On również twierdzi, że królewskie zabytki z okresu pierwszych trzech dynastii przedstawiają wyłącznie imiona horusowe władcy, później - imię tronowe. W ten sposób, łączy nomen Huni z imieniem horusowym Chaba. Piramida Warstwowa byłaby zatem, wg Stadelmanna grobowcem faraona Huni.

Copyright © 2000-2023 Dariusz Sitek, Czestochowa - Chicago - Ann Arbor