Wiedza o
wydarzeniach w Nubii okresu pomiędzy Nowym Państwem a początkiem VIII w p.n.e. jest
znikoma. Jednak przypuszczenia, że Dolna Nubia w tym okresie uległa wyludnieniu,
są najprawdopodobniej przesadzone, choć przypuszczalnie populacja w Nubii była,
być może, niższa niż w jej najlepszych czasach i ludność migrowała z przyczyn
ekonomicznych w kierunku południowym. Sporadyczne doniesienia wicekrólów Kusz w
czasach XXI-XXIII dynastii stwarzają pozory utrzymywania silnej władzy, oraz
elementy królewskiej tytulatury i oficjalne tytuły zamieszczane na inskrypcjach
świątynnych w Egipcie są oznakami agresywnej polityki dążącej do odzyskania
Górnej Nubii, jednak - bez trwałego efektu. W połowie VIII w p.n.e. władcy Napaty, centrum kultu Amona w Nubii, stali się suwerenami z pretensjami do
egipskiego tronu. Coraz
większego znaczenia nabiera urząd Boskiej Czcicielki Amona, a zasiadające na tronie tebańskim córki i siostry
królów sprawują władzę równą królewskiej.
Transkrypcja królewskiej tytulatury będzie
poprawnie widziana po
pobraniu i zainstalowaniu czcionki
glyphtrl.ttf.
0
770 - 750
780-760 (Aston, Kitchen)
Alara
( Alula )
ilr
ilr
Alara
Władca
Napaty, brat Kaszty. Twórca dynastii kuszyckiej, wzmiankowany na
steli Taharki z Kawa jako Książę, syn Re. Ze związku Alary i Kasaki
narodziła się Tabira, żona Piji (Pianchi).
Władca
Napaty, ojciec Pianchi, Abary,
Peksater, Amenardis i, przypuszczalnie, Szabaki.
Udało mu się uczynić jedną ze swych córek, Amenardis,
Boską Czcicielką Amona w
Tebach. Opanowanie całej Nubii poświadczyć może stela w świątyni
Chnuma na Elefantynie. Po zakończonej ekspansji nosił tytuł Król Górnego i
Dolnego Egiptu, Syn Re, Pan Obydwu Krajów. Miejsce pochówku - piramida w el-Kurru.
Król
Napaty, syn i następca Kaszty. Zawładnął Górnym Egiptem dając początek
XXV dynastii egipskiej, zwanej kuszycką lub napatańską. Po wyprawie
Tefnachta rozbił flotę króla egipskiego i zdobył Hermopolis, pokonując
Nimlota, sprzymierzeńca Tefnachta. W skład koalicji północnej sprzymierzonej
przeciwko królowi kuszyckiemu wchodzili poza Tefnachtem i
Nimlotem z
Hermopolis, książęta Ororkon IV,
Iuput II i Szeszonk V.
Przyjął trybut od wszystkich książąt Delty pokonując garnizony głównych
miast, w tym Memfis. Po odbyciu uroczystości religijnych w świątyniach
memfickiego Ptaha i heliopolitańskiego Atuma, powrócił do Napaty, skąd
starał się sprawować władzę nad całym Egiptem. Miejsce pochówku -
piramida w el-Kurru.
nfr-kA-ra (mri-imn)
Neferkare Meriamon (Piękne Jest Ka Re ; Ukochany Amona)
Sbk
Shabaka
Syn
Kaszty i Pabatmy. Po stłumieniu buntu książąt północy i
spaleniu na stosie Bokchorisa (wg Manethona) władał całym Egiptem, a w stosunku do rosnącej
w siłę Asyrii prowadził politykę swych poprzedników, intrygując i
wchodząc w przymierza polityczne. Ślady działalności budowlanej pozostawił
Szabaka zarówno w Delcie, jak i na południu, ale także w oazach.
Miejsce pochówku - piramida w el-Kurru z zachowanymi częściowo resztkami
wyposażenia.
Syn
Szabaki, ojciec Tenutamona. Prowadził w Azji bardziej stanowczą politykę przeciwko Asyrii
niż jego poprzednicy.
Stanął nawet na czele wojsk idących z odsieczą Jerozolimie. W 701 p.n.e.
koalicja antyasyryjska przegrała bitwę koło Elteke w Palestynie z wojskami
Sanheryba. Ezechiasz z Judy poddał się Asyrii płacąc daniny, zapobiegł tym
samym zburzeniu Jerozolimy. Wg Starego Testamentu zaraza w
obozie asyryjskim uratowała Egipcjan i Hebrajczyków od niechybnej klęski.
Zdaniem
Herodota przyczyną były myszy, które zniszczyły broń Asyryjczykom.
Działalność budowlana Szabataki najbardziej widoczna jest w Tebach
(kaplica nad świętym jeziorem w Karnaku, reliefy w Luksorze) a także w
Memfis i Kawa
Miejsce pochówku - piramida nr 18 w el-Kurru. Znaleziono resztki
wyposażenia grobowego oraz czaszkę i kości Szabataki.
b
700 - 680
Gemnefchonsubak
Lokalny
władca Tanis poświadczony na zabytkach lokalnych i steli z Turynu.
5
690 - 664
Taharka
Hr qAi-xaw , qAi-xaw
thrq
qAi-xaw
bik-nbw , bikwi-nbw ,
xwi-tAwi
xwi-nfrtm-ra
thr-kA (sA-ra ,
mri-imn) ,
Tarakos(Man)
Hr qAi-xaw
xwi-nfrtm-ra
Nefertumre
thr-kA
Taharka
Syn
Pianchi i Abale. Uważany za władcę, który ponownie zjednoczył kraj. Księciem i faktycznym władcą
Teb był w tym okresie Montuemhat - czwarty prorok Amona. Taharka wzniecił
bunt w Sydonie w 677 r co spowodowało wyprawę Asarhaddona, w
wyniku której Egipt Dolny dostał się w ręce Asyryjczyków a sam
Taharka uciekł do Teb. W 669 r Taharka odbił Deltę z rąk lokalnych
dynastów. Działalność budowlana Taharki nawiązuje do najświetniejszych
okresów w dziejach Egiptu, jej ślady znaleźć można na terenie całego
kraju. Najważniejsze prace to: świątynie w Sanam, Kawa, Atribis, Pnubs,
Semna, Kasr Ibrim, wiele budowli w Karnaku i całym okręgu tebańskim. Miejsce pochówku
- prawdopodobnie piramida w Nuri, choć nie jest wykluczone, że został
pochowany w innym miejscu - w Sedeinga, w grobie-piramidzie zawierającym
bloki z imieniem Taharki oraz zwłoki ok. 50-letniego mężczyzny.
c
680 - 665
Padibastet II ( Petubastis II )
... ...
... ...
... ...
... ...
pA-di-bAstt ,Petubastis(Man)
pA-di-bAstt Padibastet(Jego Mądrość Pochodzi Od
Bastet)
Następca
Gemnefchonsubaka na tronie w Tanis. Jego rządy przypadają na czasy
ekspansji asyryjskiej. Zachował się posąg Pedibasteta w Memfis oraz bloki
kamienne ze świątyni w Tanis lub Heliopolis. Sądzi się, że Padibastet nie
uczestniczył w spisku przeciwko Assurbanipalowi i wykorzystał ucieczkę
Taharki na Południe oraz wywiezienie Nekau do Asyrii aby zająć na krótko
Memfis. Z czasów rządów Padibasteta pochodzą opowieści demotyczne - tzw.
Cykl Petubastisa, przypominający stylem Iliadę Homera.
f
665 - 657
Neferkare
... ...
... ...
... ...
nfr-kA-ra
... ...
nfr-kA-ra Neferkare
(O Pięknym Ka, Re)
Prawdopodobnie
regent sprawujący władzę w Tanis. Wymieniany na dwóch zabytkach wraz z
Psametykiem I.
6
664 - 656 664-655/53 (von
Beckerath)
Tenutamon
Hr wAH-mrwt
sanx-tAwi(?)
xwi-tAwi Hkn-... (?)
bA-kA-ra
tnwt-imn
Hr wAH-mrwt
bA-kA-ra
Bakare
(Glorious Is The Soul Of Re)
tnwt-imn
Tenutamon
Prawdopodobnie
syn
Szabataki i Kalhat, istnieje hipoteza mówiąca że Tenutamon był synem
Szabaki. Objął władzę po śmierci Taharki, po krótkim okresie koregencji.
Jak opisuje tzw. Stela Snu, przeprowadził zwycięską
kampanię w Delcie przeciw książętom egipskim zależnym od
Asyrii. Jednak w wyniku interwencji Asyryjczyków musiał schronić się w
Tebach a następnie w Nubii. Teby zostały zdobyte i doszczętnie złupione przez Assurbanipala w 663 r,
którego wojska wycofały się z Górnego Egiptu pozostawiając wciąż swoje
garnizony w Delcie. I choć faktycznie rządy w Tebach sprawuje Montuemhat i
Szapenupet II to jednak formalnie sprawowanie władzy przypisuje się
jeszcze Tenutamonowi.
Miejsce pochówku - piramida w el-Kurru.