Egipt Starożytny - XXII Dynastia


	XXII dynastia 945 - 715 ( Tanis, Bubastis, Herakleopolis )
Datacja tej dynastii, jak i całego III OP, zaproponowana przez prof. K.Kitchena wydaje się być najzasadniejsza, choć w świetle badań D.A. Astona, nie do końca przekonywująca. W ogóle, IX w p.n.e. należy do najsłabiej poznanych przez nas okresów w dziejach Egiptu. Wydaje mi się, że przy obecnym stanie wiedzy, opartej na niepewnych, często wykluczających się wzajemnie źródłach, nie może być mowy o precyzyjnym przedstawieniu historii politycznej III Okresu Przejściowego. Przyczyną dużej dowolności w interpretacji faktów jest, między innymi, podział władzy na kilka, bardziej lub mniej, silnych ośrodków politycznych. Znaczną rolę odkrywają Teby z urzędem arcykapłana Amona, piastowanym przez skoligaconych z władcami XXII dynastii arcykapłanów, mających często aspiracje do rządzenia całym krajem. Również w takich ośrodkach jak Herakleopolis czy Hermopolis w Środkowym Egipcie książęta sprawują niezależną władzę, bywa, że są mianowani przez prawowitych faraonów z Delty. Transkrypcja królewskiej tytulatury będzie poprawnie widziana po pobraniu i zainstalowaniu czcionki glyphtrl.ttf .

945 - 924
948-927 (Dodson)
945-924 (Grimal, Arnold, Shaw)
946/45-925/24 (von Beckerath)
943-923 (Hornung, Krauss, Warburton)
931-910 (Redford)

Szeszonk I

wr-aA nmSwS SS(n)q , wr aA n mSwS wr n wrw SS(n)q

Hr kA nxt mri-ra sxai.f-m-niswt-r-smA-tAwi
xai-m-sxmti-mi-Hr-sA-Ast-r-sxtp-ntrw-m-mAat
sxm-pHti Hwi-pDt-9 wr-nxtw-(m)-tAw-nbw
HD-xpr-ra , (stp.n-ra , stp.n-imn ,stp.n-ptH)
SSnq (sA-bAstt mri-imn nTr-HqA-iwnw , mri-imn , nTr-HqA-iwnw) , Sesonchis _(Man)

HD-xpr-ra stp.n-ra Hedżcheperre Setepenre (Świetliste Jest Objawienie Re ; Wybrany Przez Re)

SSnq mri-imn Szeszonk Meriamon (Wielbiący Amona)

Pochodzący z libijskiej ludności napływowej naczelnik z Bubastis. Syn Nimlota-A i Tanetsepeh, który przejął władzę po śmierci Psusennesa II. Był władcą energicznym, rządzącym przy pomocy wojska. Jednego ze swych synów, Nimlota osadził w Herakleopolis aby zarządzał w jego imieniu Egiptem Środkowym. Potem drugiego syna, Iuputa, uczynił arcykapłanem Amona w Tebach, co oznaczało faktyczne zjednoczenie Egiptu. Córka Taszepenbastet została żoną trzeciego proroka Amona w Tebach. Inne wpływowe urzędy w kraju również zostały obsadzone lojalnymi względem Szeszonka ludźmi, co skutecznie usunęło ewentualne zagrożenie dla władzy królewskiej. Prowadził wyprawy wojskowe do Syrii i Palestyny zdobywając Jerozolimę i szereg innych miast, w 925 roku. Wyprawa azjatycka Szeszonka stanowi przedmiot nielicznych spekulacji współczesnych historyków i "parahistoryków", którzy traktując Biblię jako wykładnię, wypaczają zupełnie historię i chronologię starożytnego Egiptu. Prace budowlane w czasach Szeszonka I koncentrowały się głównie w Tebach, Memfis oraz w Delcie - Bubastis, Tanis, Tell Ballala.

ok. 940

Nimlot (2)

nmlt

nmlt Nimlot

Syn Szeszonka I i Pentreszenes. Nimlot pełnił funkcję dowódcy armii nosząc tytuł Wódz Cudzoziemskich Oddziałów Meszwesz. Jako gubernator Hierakonpolis kontrolował Środkowy Egipt i kilka nomów Górnego Egiptu. Ponownie wprowadził zwyczaj codziennego składania ofiary z byka na cześć boga Harsafesa.
Przeznaczył 60 wyselekcjonowanych byków dla świątyni w Hierakonpolis.

924 - 889
927-892 (Dodson)
925/24-890 (von Beckerath)
924-889 (Grimal, Arnold, Shaw)
922-888 (Hornung, Krauss, Warburton)
910-896 (Redford)

Osorkon I

Hr kA nxt mri-ra rdi-n-sw-itm-Hr-nst.f-r-grg-tAwi , kA nxt mri-ra
saA-xprw wr-biAwt
nxt xpS dr-pDt-9 , [nxt-xpS d]r-pDt-9 ity iTi-tAw-nbw
sxm-xpr-ra , (stp.n-ra , stp.n-imn)
wsrkn (mri-imn) , Osortchon _(Man)

sxm-xpr-ra Sechemcheperre (Potężne Są Przejawy Re)

wsrkn Osorkon

Granitowe popiersie znalezione w Byblos. Louvre Museum Syn Szeszonka I i Karomy-A. Stosunkowo długie panowanie Osorkona jest okresem, jeżeli nie prosperity, to z pewnością stabilizacji gospodarczej. Świadczyć o tym może ilość darowizn na rzecz świątyń - Amona, Re-Horachte, Hathor, Mut, Tota i Bastet. Prace budowlane były prowadzone w Bubastis, Memfis, Atfih, el-Hibe i Abydos. Osorkon I był ojcem króla Takelota I i arcykapłanów Amona, Szeszonka II, Iuwlota i Smendesa (III), a także Szapenupet I, pierwszej z dynastycznych boskich czcicielek Amona, kapłanek, które sprawowały nieograniczoną władzę w Tebach.

890 - 889
895 (Dodson)
890-889 (Grimal)
c.890 (Arnold)
877-875 (von Beckerath)
873 (Hornung, Krauss, Warburton)

Szeszonk II

... ...
... ...
... ...
HqA-xpr-ra (stp-n-ra)
SS(nq) (mri-imn)

SS(nq) (mri-imn) Szeszonk Meriamon (Umiłowany Przez Amona)

HqA-xpr-ra (stp-n-ra) Hekacheperre Setepenre (Przejawy Władzy Re ; Wybrany Przez Re)

Syn Osorkona I i Maatkare-B, córki Psusennesa II. Przyrodni brat Takelota I i arcykapłanów Iuwlota i Smendesa. W 924 został przez swego ojca osadzony w Tebach jako arcykapłan Amona, a na krótko przed śmiercią został podniesiony do godności koregenta a jego imię pisane było w kartuszu królewskim z tytułami należnymi władcy Dolnego i Górnego Egiptu. Jednak Szeszonk zmarł nieoczekiwanie a sukcesja przeszła na jego przyrodniego brata, Takelota I. Szeszonk był ojcem arcykapłana Horsiese. Pochowany został w przedsionku grobu Psusennesa I. Jego bogate wyposażenie pośmiertne to złota maska, srebrny sarkofag, pektorały, amulety i inne cenne przedmioty. BYś może postać identyczna z arcykapłanem Szeszonkiem panującym w latach 924-894.

889 - 874 896-873 (Redford) 890-877 (von Beckerath) 892-877 (Dodson) 889-874 (Grimal, Arnold, Shaw) 887-874 (Hornung, Krauss, Warburton)	Takelot I ... ... ... ... ... ... wsr-mAat-ra tklt , Takelothis _(Man)
	wsr-mAat-ra Usermaatre
	tklt Takelot
Najmniej poznany faraon tej dynastii i całego III Okresu Przejściowego. Nie można mu przypisać żadnego znanego dziś zabytku. Jedynym dowodem na istnienie tego władcy jest genealogia kapłana Pasenhora na steli z Serapeum z 37 roku panowania Szeszonka V, zaświadczająca jego panowanie. Zdaniem A.Dodsona był synem Osorkona I i królowej Taszedchonsu, a ojcem Osorkona II.

874 - 850 877-838 (Dodson) 875-837 (von Beckerath) 874-850 (Grimal, Arnold, Shaw) 874-835 (Aston) 873-844 (Redford) 872-842 (Hornung, Krauss, Warburton)	Osorkon II Hr kA nxt mri-mAat , kA nxt mri-mAat sxai-sw-ra-r-nsw-tAwi , kA nxt mri-mAat sxai-sw-ra-m-spd-tAwi , kA nxt xai-m-wAst smA-psSti-m i-sA-Ast , (dmD.f-sxmti-m-Htp , dmD-n.f-sxm ti-m-dhn[.f] , sHtp-nTrw-m-irt-mAat ) wr-pHti Hwi-Hftiw.f wsr-fAw , wr-pHti Hwi-mnTiw , wr-pHti Hwi-mntiw wsr-... wsr-mAat-ra (stp-n-imn , stp-n-ra) wsrkn (mri-imn) , (sA-bAstt mri-imn)
	wsr-mAat-ra (stp-n-imn) Usermaatre Setepenamon (Sprawiedliwość Re Jest Potęgą ; Wybraniec Amona)
	wsrkn (mri-imn) Osorkon Meriamon (Umiłowany Przez Amona)
Syn Takelota I i królowej Kapes, ojciec arcykapłana Nimlota (II) oraz króla Takelota II. Działalność budowlana Osorkona jest widoczna przede wszystkim w Tanis, gdzie rozbudował świątynię Amona. W Bubastis upiększył świątynię Bastet, budował ponadto w innych miastach Delty (Leontopolis, Pithom), również w Memfis. Działania polityczne w Azji skoncentrowane były na pomniejszenie znaczenia Asyrii w Palestynie. W bitwie pod Karkar w 853 p.n.e. armię azjatyckich książąt wspomagał egipski kontyngent liczący 1000 żołnierzy. Osorkon został pochowany w Tanis w okręgu świątynnym Amona (grób V) odkryty w 1939 r przez P.Monteta.

870 - 860
870-860 (jako król - Grimal)
867-857 (Dodson)

Horsiese

Hr kA nxt xai-m-wAst
... ...
... ...
HD-xpr-ra stp-n-imn
Hr-sA-ist (mri-imn)

HD-xpr-ra stp-n-imn Hedżcheperre Setepenamon (Świetlisty Jest Przejaw Re ; Wybrany Przez Amona)

Hr-sA-ist (mri-imn) Horsiese Meriamon (Horus, Syn Izydy ; Umiłowany Przez Amona)

Syn Szeszonka II. Osorkon II powierzył mu urząd arcykapłana Amona w Tebach. Uważny za uzurpatora ponieważ ogłosił się faraonem w czasach rządów XXII dynastii libijskiej, wspierany przez wysoko postawione rody tebańskie. Będąc faktycznym władcą Egiptu, Horsiese osadził swego syna na tronie tebańskim, jako arcykapłana Amona. Grób Horsiese znajduje się w okręgu świątynnym w Medinet Habu. Z pochówku zachowały się kanopy i uszebti oraz czaszka Horsiese z częściowo zabliźnionym otworem z przodu, mogącym być efektem trepanacji lub rany zadanej bronią.

850 - 825 850-825 (Grimal, Arnold, Shaw) 845-821 (Hornung, Krauss, Warburton) 844-819 (Redford) 841-816 (von Beckerath) 841-815 (Dodson) 838/833-812/807 (Aston)	Takelot II Hr kA nxt xai-m-wAst ... ... ... ... HD-xpr-ra (stp.n-ra , nTr-HqA-wAst) tklt (mri-imn , sA-bAstt mri-imn)
	HD-xpr-ra (stp.n-ra) Hedżcheperre Setepenre (Świetlisty Jest Przejaw Re ; Wybrany Przez Re)
	tklt (mri-imn) Takelot Meriamon (Umiłowany przez Amona)
Faraon, którego przyporządkowanie stanowi przedmiot ciągłych sporów wśród badaczy. Zdaniem K.Kitchena jest on szóstym władcą XXII dynastii a wg. D.Astona, Takelota należy uważać za pierwszego króla XXIII dynastii i umiejscawiać przed Padibastetem I. Byłby on również ojcem Osorkona III. Z poglądem takim nie zgadzają się inni badacze (również K.Kitchen), uważając że synem Takelota II jest Osorkon, arcykapłan Amona w Tebach, nie mający jednak nic wspólnego z królem Osorkonem III. Natomiast wg. D.Astona chodzi tu o tę samą osobę, zatem arcykapłan Osorkon i król Osorkon III są tożsami. Zachowało się kilka przedmiotów należących do Takelota, ale brak jest budowli wzniesionych przez niego. Zdaniem K.Kitchena Takelot II został pochowany w przedsionku grobu swego ojca, Osorkona II, inną opinię na ten temat ma D.Aston.

825 - 773 841-803 (Hornung, Krauss, Warburton) 838-798 (Dodson) 837-785 (von Beckerath) 835-783/778 (Aston) 825-773 (Grimal, Arnold, Shaw) 819-767 (Redford)	Szeszonk III Hr kA nxt mstiw-ra , kA nxt mstiw-(n)-ra , mri-ra sxai-... , kA nxt mri-mAat ... ... ... ... wsr-mAat-ra (stp.n-imn , stp.n-ra) SSnq , SS(n)q , (mri-imn nTr-HqA-iwnw) (sA-bAstt mri-imn nTr-HqA-iwnw)
	wsr-mAat-ra (stp.n-ra) Usermaatre Setepenre (Potęga Jest Sprawiedliwością Re ; Wybrany Przez Re)
	SSnq (mri-imn) Szeszonk Meriamon (Umiłowany Przez Amona)
Syn Takelota II i Karomy-C (lub wg. Dodsona, Osorkona II) Z niejasnych powodów uznał Padibasteta I jako równoprawnego króla Egiptu, dodatkowo w Środkowym Egipcie panowali przedstawiciele obu dynastii, XXII i XXIII. Również w Delcie zaznaczyło się rozbicie terytorialne na wiele pojedynczych księstw. Z 49 roku panowania faraona zachowała się wzmianka o klęsce głodu. Po długim panowaniu Szeszonka pozostało wiele budowli w Delcie. W 1939 r P.Montet odkrył grób (nr 5) Szeszonka w Tanis, zawierający sarkofag i kanopy.

773 - 767 786-780 (Dodson) 789-784 (Hornung, Krauss, Warburton) 785-774 (von Beckerath) 783/778-777/772 (Aston) 773-767 (Grimal, Arnold, Shaw) 767-763 (Redford)	Pimai ( Pami ) ... ... ... ... ... ... wsr-mAat-ra (stp.n-imn , stp.n-ra) pA-mAi (mri-imn)
	wsr-mAat-ra (stp.n-imn) Usermaatre Setepenamon (Potęga Jest Sprawiedliwością Re ; Wybrany Przez Amona)
	pA-mAi Pimai
	pA-mAi Pimai
Syn Szeszonka III i Tentamenopet, brat księcia i regenta Athribis i Heliopolis, Bakennefi. Nieliczne zabytki zachowały się jedynie w Delcie. Posąg grupowy z Sais przedstawia go z okresu przed objęciem rządów i tytułuje jako "Naczelnika Libijczyków - Meszwesz". Możliwe że został pochowany w grobie II nekropoli królewskiej w Tanis.

767 - 730
783-746 (Hornung, Krauss, Warburton)
780-743 (Dodson)
777/772-740/735 (Aston)
774-735 (von Beckerath)
767-730 (Grimal, Arnold, Shaw)
763-725 (Redford)

Szeszonk V

Hr wsr-pHti kA nxt xai-m-wAst
wsr-pHti
wsr-pHti , wr-biAwt
aA-xpr-ra , aA-xprw(-ra) , aA-xpr-ra (stp.n-ra)
SSnq , SS(n)q (sA-bAstt mri-imn nTr-HqA-wAst) , (mri-imn nTr-HqA-wAst)

aA-xpr-ra Aacheperre (Wspaniałe Są Przejawy Re)

SS(n)q Szeszonk

Syn i następca Pamiego, o czym zaświadcza stela z Serapeum z 11 roku panowania. Brak jest zgody co do umiejscowienia Pamiego w XXII lub XXIII. Zdaniem D.Astona należy go uważać za czwartego lub piątego władcę XXIII dynastii, poprzednika Padibasteta II. W czasie rządów Szeszonka na południu, w Tebach panuje XXIII dynastia i królowie-arcykapłani Osorkon III i Takelot III oraz Iuput II w Leontopolis. Możliwe że zanim Szeszonk objął władzę po śmierci ojca, był arcykapłanem Amona w Tanis.

730 - 715 733-715 (Dodson) 730/728-715/713 (Aston) 730-715 (Arnold) 720-711 (Redford)	Osorkon IV ... ... ... ... ... ... aA-xprw-ra (stp.n-imn) wsrkn (mri-imn)
	aA-xprw-ra (stp.n-imn) Aacheperure Setepenamon (Wspaniały Jest Przejaw Re ; Umiłowany Przez Amona)
	wsrkn (mri-imn) Osorkon Meriamon (Umiłowany Przez Amona)
Syn Szeszonka V (lub Petubastisa II) i królowej Tadibast. Panowanie Osorkona przypada na okres gdy w Egipcie rządzą równocześnie cztery dynastie. I tak do XXIII dynastii należą Iuput II i Szeszonk VI, w Sais XXIV dynastia to Tefnacht i Bakenrenef, dynastia XXV kuszycka - Pianchi i Szabaka. Wkrótce po wstąpieniu na tron Osorkona, Egipt jest zdobyty przez króla kuszyckiego Pianchi. Koniec rządów przypada na inwazję Asyrii w Azji. W 716 Sargon II dochodzi aż do el-Arisz, na granicy Palestyna-Egipt.